Μέσα-Έξω

Μιλώντας για ένα αρχιτεκτονικό χώρο κυρίως εννοούμε τα παραδοσιακά συνηθισμένα κτίρια με δωμάτια, σοφίτες , υπόγεια. Ο ίδιος ο παραδοσιακός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός βασίζεται σε αυτά τα στοιχεία. Πώς μπορούμε τότε να κατανοήσουμε το σύγχρονο, μοντέρνο χώρο;

Ο σύγχρονος χώρος

Δεν είναι όλα τα σπίτια που έχουν δωμάτια και ''εσωτερικότητα''- η αίσθηση της οικίας, το αρχέτυπο του είναι βασισμένο στην ''εσωτερική εμπειρία'' του κάθε ατόμου. Όλα αυτά είναι μόνο ένα μέρος των ιδιοτήτων ενός χώρου. Οι μοντερνιστές αρχιτέκτονες του 20ου αιώνα συχνά ήθελαν να απαλλαγούν από αυτήν ''εσωτερικότητα'' αντικαθιστώντας την με ένα νέο είδος χώρου, ο οποίος ήταν ούτε εσωτερικός αλλά ούτε και εξωτερικός.

Η ''εσωτερικότητα''- βίλα του αρχιτέκτονα Gunnar Asplund 1918.

Στις περισσότερες κατασκευές η πραγματοποίηση των πρακτικών στόχων, όπως η προστασία από τις καιρικές συνθήκες ή η ασφάλεια, ήταν δυνατή με το διαχωρισμό του εσωτερικού χώρου από τον εξωτερικό απλά με το κλείσιμο της πόρτας και του παραθύρου. Ο εκθεσιακός χώρος στη Βαρκελώνη του Mies van der Rohe του 1929, χρησιμοποιείται συχνά για να δείξει την μοντερνιστική αρχιτεκτονική προσέγγιση του χώρου- δεν έχει ούτε πόρτες ούτε παράθυρα που κλείνουν. Οι τοίχοι του που είναι κατασκευασμένοι από γυαλί και κατεργασμένη γυαλιστή πέτρα, οι λεπτές κολώνες επιχρισμένες με χρώμιο και η οροφή με μικρό πάχος, φαίνεται να κλείνουν τον χώρο μέσα σε ένα κουτί, ενώ παράλληλα αυτόν τον χώρο τον αφήνουν να κινείται ελεύθερα ανάμεσα τους, και ποτέ δεν μπορείς να τον χαρακτηρίσεις εσωτερικό ή εξωτερικό, μέσα ή έξω. Πώς λειτουργεί αυτό το φαινόμενο;

Ο εκθεσιακός χώρος στη Βαρκελώνη του Mies van der Rohe 

Η Αρχιτεκτονική του Μοντερνισμού

Ίσως η απάντηση να βρίσκεται μέσα στις λέξεις που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε αυτή την αρχιτεκτονική- ανοιχτή, ελεύθερη, ρευστή. Αν η αρχιτεκτονική των δωματίων ικανοποιεί τις ανθρώπινες ανάγκες στο σπίτι, το σπίτι που μας εμπεριέχει, όπως το σώμα μας εμπεριέχει τη συνείδησή μας, τότε ο μοντερνιστικός χώρος συνδέεται με την ανθρώπινη επιθυμία να ξεφύγει από ένα τέτοιο σπίτι, να βγει και να εξερευνήσει τον κόσμο. Απ' αυτό διαφαίνεται και το εξής παράδοξο: οι κατασκευές ως επί το πλείστον έχουν σταθερή, μόνιμη δομή, και παρ' όλα αυτά μπορούν και εκφράζουν το αίσθημα της ελευθερίας και την ανάγκη της απόδρασης. Η αρχιτεκτονική είναι σε θέση να μπορεί να ξεφύγει από την ίδια της τη φύση, όπως ακριβώς με τη φαντασία μας ξεφεύγουμε από τα σώματά μας.